Certame literario Territorio Vákner
A escritora coruñesa Natalia Monje gaña o certame de contos de terror Territorio Vákner
Alumnas do IES Rosalía de Castro e do CPR Manuela Rial venceron nas seccións escolares deste concurso, que convocaron o Concello de Dumbría e La Voz de Galicia
#Dumbría#DumbríaéCultura#DumbríaéCamiño#Vákner#TerritorioVákner#certameliterario#concurso
11:00 H – NO MARCO DO COUTO – DUMBRÍA
21:00 H NO CONCO – DUMBRÍA CONCERTO DE: LUAR NA LUBRE e amigos.
Estáis a punto de introduciros en un territorio mítico y desconocido, en un mundo de leyenda y misterio, en una época de cambios y descubrimientos para la humanidad. Un obispo, Mártir de Arzendján, un monstruo y las enigmáticas tierras de Dumbría forman parte de un relato que os hará recorrer estos lugares con cuidado y precaución.
Los días 18 y 19 de octubre se presentaba en el Albergue de Peregrinos de O Conco – Dumbría el TERRITORIO VÁKNER, un simposio sobre la leyenda del monstruo vákner coordinado por Antón Pombo, que traía a Dumbría a ponentes y referentes del Camino de Santiago, de la mitología y de la historia de Galicia.
“El Territorio Váker es un proyecto cultural, turístico y económico, una forma de recuperar el patrimonio inmaterial para dar vida al entorno. ” señaló José Manuel Pequeño, el Alcalde de Dumbría
En el acto de apertura intervinieron Xosé Regueira, vicepresidente de la Deputación da Coruña, la Comisaria del Ano Santo 2021, Cecilia Pereira y el periodista Pepe Formoso.
“Vákner pode ser un novo recurso para unha terra na que a lenda, a mitoloxía o misterio, a literatura e a cultura forman parte do seu poderoso atractivo. Supón tamén diversificar as potencialidades, en especial dos Camiños de Santiago, e, xunto con elementos xa coñecidos, como a extraordinaria paisaxe, a magnífica gastronomía, o rico patrimonio, ofrecer a posibilidade de se adentrar nunha historia de medo e misterio que pode ser moi atractivo para o turismo mais tamén para a veciñanza desta terra”, destacó Xosé Regueira en su intervención.
Fernando Alonso Romero, Aurora Lestón, Ignacio Iñarrea, Alfredo Eiras, Javier Castroviejo, Martiño Mercellas, Manuel Vilar, Francisco Singul, José Antonio de la Riera, el escultor Cándido Pazos, el músico Bieito Romero, de Luar na Lubre, y David García participaron en este encuentro internacional que pone el foco en una figura que puede suponer un atractivo aún mayor para una comarca en la que las leyendas, la tradición y el misterio forman parte de sus recursos para acercar visitantes.
El MONSTRUO
El Vákner es una bestia salvaje, con una presencia tan fugaz y enigmática como peligrosa y dañina, que moraba en los montes que separan la meseta del Xallas y la costa de Fisterra, que se interponen en el Camino xacobeo que de Santiago de Compostela conduce al fin del mundo de los antiguos.
El PROTAGONISTA
Nuestro peregrino, procedente de tan lejanas tierras, es el obispo Mártir de Arzendján, ciudad y diócesis de Armenia ubicada en la península de Anatolia –actual Turquía-, que emprendió su peregrinación desde el monasterio de Santo Ciriaco de Norkiegh, donde residía.
LA HISTORIA
Todo comienza el 29 de octubre del 1489, cuando el obispo Mártir inicia su peregrinaje por gran parte del mundo entonces conocido y que no concluirá hasta 1496. Su periplo lo llevará por Constantinopla, Venecia, Ancona, Roma, Constanza, Basilea, Fráncfort, Friburgo, Estrasburgo, Colonia, Había desnudado, Aquisgrán, Besançon, Flandes, Normandía, París, *Étampes, Tours Poitiers, Bayonne, Donostia, Portugalete, Santander, Santillana del Mar, San Vicente de la Barquera, Oviedo y Betanzos, desde donde alcanzó Santiago de Compostela, y tras permanecer allí 84 días, hasta el cabo Fisterra.
EL TESTIMONIO
El breve relato de la travesía hasta la villa del Santo Cristo y el cabo es el siguiente: “ Recibí la bendición de Santiago, me puse en camino y llegué a la extremidad del mundo, a la playa de la Santa Virgen, a un edificio que fue construido por la propia mano del apóstol San Pablo y que los francos llaman Santa María de Finisterre.
Padecí muchos trabajos y fatigas en este viaje, en el cual topé con gran cantidad de bestias salvajes muy peligrosas. Encontramos él vákner, animal salvaje grande y muy dañino. ¿Cómo, me decían, habéis podido salvaros, cuando compañías de veinte personas no pueden pasar? Fui enseguida al país de Holani cuyos habitantes se alimentan también de pescado y cuya lengua yo en comprendía. Me trataron con la mayor consideración, llevándome de casa en casa y admirándose de que hubiese escapado del vákner”.
De que animal aparentemente grande, solitario y temible está hablando Mártir cuando menciona al vákner, singularizado como el peor de una generación de bestias salvajes y peligrosas que acechaban a los usuarios de esta ruta?
¡Atreveos a encontrarlo!
Dumbría os espera, el Vákner acecha!
https://www.facebook.com/pg/ConcelloDeDumbria/photos/?tab=album&album_id=2412828772099998
Dumbría marca Territorio Vákner para seguir enriqueciendo el Camino
Las imágenes de la segunda jornada del simposio «Territorio Vákner»
O Vákner como motor inmaterial do Camiño
El Territorio Vakner será capital para el Camiño y también para el turismo
A Deputación da Coruña destaca o interese cultural e turístico do Territorio Vákner
Exitosa presentación del encuentro Vákner en Dumbría
#xacobeo2021 #OTeuXacobeo #Dumbría #DumbríaéCamiño
Cada parroquia do Concello de Dumbría ten unha data adicada ao seu patrón. Namentres, durante os meses estivais é cando se concentra o maior número de celebracións de diversa tipoloxía destacando as festas patronais, o entroido, a festa da familia ou a festa da praia.
#DumbríaéPatrimonio #DumbríaéTurismo #Dumbríaestádefesta
Dumbría conmemorou o pasado sábado, 23 de novembro, no Ézaro o centenario do paso de Ruth Matilda Anderson por Galicia.
Ruth Matilda Anderson, etnógrafa e fotógrafa na Hispanic Society of America, viaxou a España e á Costa da Morte fai un século. Esta viaxe levouna a coñecer e fotografar xentes, lugares e oficios do noso concello, conformando así unha importante memoria que chega ata os nosos días.
A xornada serveu para mirar ao no pasado reivindicando o importante papel da muller galega na construción da sociedade que hoxe coñecemos. Unha xornada na que, ao longo de todo o día, diferentes profesionais e a propia veciñanza tomaron o relevo de Ruth Matilda para rememorar a Dumbría do primeiro terzo do século pasado. Participaron:
𝑨𝒍𝒃𝒂 𝑹𝒐𝒅𝒓𝒊́𝒈𝒖𝒆𝒛 Tradutora e editora técnica en Afundación. Integrante do Grupo de Investigación en Tradución e Paratradución (T&P) da Universidade de Vigo. Profesora visitante na Universidade de Kent en Canterbury e na University College Dublin.
𝑨𝒏𝒂 𝑪𝒂𝒃𝒂𝒏𝒂 Profesora titular do Departamento de Historia da USC. Integrante do Grupo de Investigación Histagra e do Centro de Investigación Interuniversitario das Paisaxes Atlánticas Culturais (CISPAC).
𝑷𝒂𝒕𝒓𝒊𝒄𝒌 𝑳𝒆𝒏𝒂𝒈𝒉𝒂𝒏 Doutor en Filosofía. Curador de gravados e fotografías na Hispanic Society of America.
𝑺𝒂𝒏𝒕𝒊𝒂𝒈𝒐 𝑮𝒂𝒓𝒓𝒊𝒅𝒐 (moderador da xornada) Xornalista. Moito do seu traballo xornalístico céntrase na análise e documentación da idiosincrasia da Costa da Morte.
A 𝒗𝒆𝒄𝒊𝒏̃𝒂𝒏𝒛𝒂 conversou no faladoiro sobre a Dumbría dos últimos cen anos.
Máis aló da conmemoración do paso de Ruth Matilda por terras dumbriesas, esta xornada converteuse, coa participación da veciñanza de Dumbría, nunha reivindicación do valor do noso patrimonio inmaterial, das nosas tradicións.
Como primeira acción, o Concello de Dumbría xuntou ás mulleres do Ézaro de hoxe para recrear unha das máis icónicas imaxes da fotógrafa americana no areal do lugar, tirando polos cabos da arte.
Retratou o momento unha nova Ruth Matilda de hoxe, que leva anos inmortalizando a Costa da Morte. Ana García, fotoxornalista de La Voz de Galicia quen reproduciu esta réplica /nova interpretación da imaxe de Anderson.
🎬 Aquí o MAKING OF da nova fotografía da ARTE, 100 anos despois.
📸 Imaxes da Xornada Conmemorativa MULLERES, MEMORIA E DIGNIDADE
#Dumbría #Ézaro #DumbríaéHistoria #DumbríaéPatrimonio #DumbríaEsTi #RuthMatildaAnderson #fotografía #historia #patrimonio #RuthMatilda #25N #DeFronte
O contido da expresión “patrimonio cultural” cambiou moito nestas últimas décadas debido, en parte, aos instrumentos elaborados pola UNESCO. O patrimonio cultural non se limita a monumentos e coleccións de obxectos, senon que comprende tamén tradicións ou expresións vivas herdadas dos nosos ancestros e transmitidas aos nosos descendentes; tales como: tradicións orais, artes do espectáculo, usos sociais, rituais, actos festivos, coñecementos e prácticas relativos á natureza e ao universo, así como os saberes e as técnicas vencellados á artesanía tradicional.
Pese á súa fraxilidade, o patrimonio cultural inmaterial é un importante factor do mantemento da diversidade cultural fronte á crecente globalización. A comprensión do patrimonio cultural inmaterial de diferentes comunidades contribúe ao diálogo entre culturas e promove o respecto cara outros modos de vida.
Fonte: UNESCO (Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura) – Patrimonio Cultural Inmaterial.
#DumbríaéPatrimonio #DumbríaéTurismo
Os celtas tiñan a crenza de que a auga era un elemento dotado de poder divino con virtudes máxicas e poderes curativos. Era como un lazo de unión entre o espíritu da persoa e a vida terrenal.
Tanto os manantiais coma as fontes estaban consideradas algo máxico e sagrado onde no seu interior acollía o espíritu sobrenatural que debía coidarse con delicadeza e relixiosidade.
A través de rituais, esta forza sobrenatural manifestábase na cura de enfermidades, dores corporais, mal de amores e doutros tipos, dando como resultado o benestar xeral da persoa. Nestes casos prevalece a fe sobre a razón.
Destacan as augas milagreiras da Fonte Santa das Neves, en Buxantes, na que os nosos ancestros usaban a auga desta fonte para que os animais desen suficiente leite para amamantar as súas crías.
Quen non viu na festa de Santa Lucía de Olveira limpar cun pano mollado na fonte os ollos do ofrecido? Estes panos tiñan que colgarse nas matogueiras dos seus arredores para que o mal traspasado ao pano se evaporase.
Ademais das “fontes milagreiras”, no Concello de Dumbría abundan as fontes nas que un pode saciar a súa sede.
#DumbríaéPatrimonio #DumbríaéTurismo
O muíño hidráulico foi a máquina máis perfecta e cotizada no rural galego pola súa funcionalidade, rendibilidade e economía, creando uns constumes e un folclore no seu entorno que serían transmitidas de xeración en xeración.
Ainda que algúns muíños eran de uso privado, a maioría eran veciñais ou comunais. O seu reparto era por “pezas”, días, noites ou un determinado número de horas que respondía a un calendario fixado de antemán e transmitido, na maioría dos casos, verbalmente de pais a fillos.
Os accesos eran a través de tortuosos sendeiros que obrigaban a levar a mercadoría, moitas veces de noite, ao lombo.
Ademais da súa funcionalidade para moer, o muíño era un punto de encontro veciñal onde se repasaban as novas, as cancións e os bailes. É aquí onde nace a “muiñeira”.
No catastro do Marqués de la Ensenada aparecen inventariados no ano 1761 un total de 82 muíños no termo municipal do Concello de Dumbría. Pénsase que o máis antigo é o situado no lugar da Carballa (Buxantes), cuxa construcción debeu ser a finais do século XV e comezos do XVI.
Os muíños veciñais sempre foron un lugar de relacións e amores. Os xoves acodían á muiñada rematando en troula, baile e canto.
Inventario de muíños por parroquias:
#DumbríéPatrimonio #DumbríaéTurismo
Durante moitos anos, os hórreos e os cruceiros foron as dúas construccións emblemáticas de Galicia, debido á gran abundacia dos mesmos. O hórreo xorde para preservar os cereais dos inimigos: a humidade, os ratos e outros insectos.
Dependendo da climatoloxía, dos materiais predominantes nunha rexión, do volume da colleita e do “status” económico, os hórreos construíanse dunha ou doutra maneira. Na nosa zona, o hórreo común é o coñecido como Fisterra. Características: rectangular, estreito e alto, proporcionalmente máis longo, suspendido sobre postes de pedra e cunha porta no costado.
Existe un amplo vocabulario para nomear este tipo de construccións: celeiros, cabaceiros, cabazos, canastros, cabás, graneiros, espigueiros, etc.
Xa no século I a.C., Marco Terencio Varrón, escritor latino que veu a España coas tropas romanas, fala dos hórreos no seu libro sobre a agricultura. Fala concretamente das diferentes maneiras de conservar os cereais, a “Granaria Sublimia” na que o gran se ventila lateralmente e por debaixo por atoparse suspendido e aillado do solo.
Ainda que sone estraño, segundo as referencias históricas, a existencia do hórreo é moi anterior á chegada do millo a Galicia. Namentres, a súa expansión está intimamente vencellada ao cultivo deste cereal.
A meirande parte da propiedade das terras pertencía aos mosteiros e á nobreza. Os labregos que as traballaban tiñan que pagar un imposto, o coñecido como foro, subforo ou diezmo.
No Concello de Dumbría existen sobre uns 794 hórreos, destacando pola súa lonxitude o da Rectoral de Berdeogas, con 15 pés pola cara norte e 16 pola sur; cunha lonxitude de 24m. Pola contra, o máis pequeno é o de Santa Lucía, no lugar de Lucín (Olveira), con tres pares de pés e cunha lonxitude de tan só 2,5m.
Como curiosidade, o hórreo do lugar de Chaín (Berdeogas) ten os pés inclinados. Segundo testemuñas, puido ser consecuencia do terremoto de Portugal do ano 1755, onde morreron máis de 2.000 persoas.
Número de hórreos por parroquias:
#DumbríaéPatrimonio #DumbríaéTurismo
Un pombal é unha construcción popular para a cría de pinchóns e pombas. O pombal aparece no patrimonio etnográfico galego en menor medida que o hórreo debido ao escaso rendemento que se lle sacaba. A carne de pichón non era moi valorada fronte á doutras aves de corral. Ademais, a pomba era considerada máis un animal a admirar que como alimento.
O esterco que xeraba o pombal era escaso e un número excesivo de pombas podía ser contraproducente para a sembra do campo. Por este motivo, facer grandes pombais de pedra con tellado considerábase máis un símbolo de estatus social e reservábase para as grandes leiras de clases sociais altas e para o pazo galego. Xa o di o refrán “Palomar, capilla y ciprés, pazo es”.
No Concello de Dumbría destacaca o pombal situado no lugar de Berdeogas, a carón da igrexa parroquial, do castro e da carballeira Devesa da Lúa.
É unha fermosa mostra de pombal feita con pezas de cachotería encintadas que fano destacar de maneira especial. Un tellado a unha auga, con tella do país para a cuberta. Ten forma de ferradura o que lle imprime un aspecto distinto, a súa pranta é circular e o corpo cilíndrico.
Unha única porta serve de acceso ao mesmo e, para a entrada das pombas, situáronse preto da cima uns buratiños cadrados. Un beirado sobresae arredor do perímetro, servindo de lugar de pousadoiro das pombas.
#DumbríaéPatrimonio #DumbríaéTurismo
